Uyku, insan vücudunun sağlıklı ve normal işleyebilmesi için gerekli olan bir fiyolojik ihtiyaç olmakla birlikte farklı bir bilinçlilik durumu olarak da tanımlanabilir. Yaşam kalitesinde ve doyumunda azalmaya ve işlevsellikte bozulmaya yol açtığı bilinen uyku problemleri ruhsal veya bedensel hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkabilir.
Uyku bozukluklarının en yaygın türü olan İnsomnia, uykuyu başlatma ve sürdürmede zorluk, uykunun niteliğinde, süresinde ve yoğunluğunda azalma olarak tanımlanmaktadır. İnsomnia genellikle uykuya dalmakta güçlük çekme, gece sık sık uyanarak uykunun bölünmesi ve sabah erken uyanıp yeniden uyuyamama gibi şikayetlerle seyreder. Tabii bu şikayetlerin madde veya ilaç kullanımına, herhangi bir ruhsal veya tıbbi rahatsızlık ile ilişkili olmaması gerekmektedir.
İnsomnia Belirtileri
- Yorgunluk
- Unutkanlık
- Uykuya dalmakta zorluk yaşama
- Gece kesik uykular ve tekrar uykuya dalamama
- Normal uyku saatinden erken uyanma
- Uyanıldığında dinlenmemişlik hissi
- Uykusuzluktan kaynaklı şekilde normalde yapılmayacak kaza ve hataların yapılması
- Odaklanmakta güçlük çekme
- Anksiyete
- Sinirli ruh hali
İnsomnia Kimlerde Daha Fazla Görülür?
İnsomnia genel popülasyon içinde en sık karşılaşılan uyku bozukluğudur. Yetişkinlerdeki yaygınlık oranı %30 ile %50 arasında olduğu bilinmektedir. Kronik hale gelmiş insomnia ise genel popülasyonun %5-10’unda görüldüğü tahimin edilmektedir.
İnsomnia’nın Nedenleri?
İnsomnia pek çok farklı nedenden ortaya çıkabilen bir sorun olsa da genel olarak biyolojik hastalıkların, ilaç veya madde kullanımının, diğer türdeki uyku bozukluklarının ve psikiyatrik bozuklukların insomnia’nın oluşmasında rol oynağı bilinmektedir. Ayrıca mutsuzluk, travma sonrası stres bozukluğu yaşanması, depresyon gibi psikolojik ve duygusal problemlerin de insomnia’ya neden olduğu bilinmektedir.
İnsomnia’nın bazı diğer nedenleri ise şöyledir;
- Aşırı miktarda kafein tüketimi
- Aşırı miktarda sigara ve alkol kullanımı
- Gün içersinide kesik kesik uyumak
- Stres, kaygı gibi yoğun duygular
- Gürültülü ortamlar, ışık, sıcak, soğuk gibi çevresel faktörler
İnsomnia Nasıl Tedavi Edilir?
İnsomnia ilaç tedavisi, bilişsel davranışçı terapi, emdr terapisi gibi pek çok farklı yöntemle etkili şekilde tedavi edilebilir.
Referanslar
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed, (DSM 5). Washington, DC, American Psychiatric Association, 2013.
Aydın H, Sütçügil L, Özgen F. İnsomnia. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Dergisi. 2001;2:98-102.
Keskin, N., & Tamam, L. (2018). Uyku bozuklukları: Sınıflama ve tedavi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(2), 241-260
Yılmaz H, Tuncel D. Uyku Bozukluklarında Tedavi Rehberi. Ankara, Türk Nöroloji Derneği, 2014.