Ruhun Bedene Yansımaları : Somatizasyon
Somatizasyon; kökü Latincede beden olan “soma” kelimesinden gelmektedir. Somatizasyonunun en yakın Türkçe karşılığı olarak “bedenselleştirme” diyebiliriz. Somatoform bozukluk ise belirli bir tıbbi açıklaması bulunamayan, kökeninde psikoloji yatan, fiziksel yakınmalardır. Ruhsal sıkıntıların ve psikolojik huzursuzluğun bedensel belirtilerle ifade edilmesidir.
Belirtiler nelerdir?
Bu belirtiler kişiden kişiye göre değişmekle birlikte en yaygın olanları; baş ağrısı, karın ağrısı ve düşük enerji gibi bedensel yakınmalardır. Bu yakınmalar dışında zaman zaman bedenin çeşitli bölgelerinde ağrı, sızı, uyuşma, ateş basması, karıncalanma veya çarpıntılar ortaya çıkabilir. Bu yakınmalar ile doktora gidildiğinde ise bu belirtiler fiziksel muayene ve laboratuvar incelemeleri ile açıklanamaz. Kişideki bedensel yakınmalar psikolojik kökenli olduğu için tıbbi nedenlerle açıklanamamasına karşın, kişi hissettiği bedensel acıyı gerçekten hissetmekte ve yaşamaktadır. Somatizasyon bozuklukta psikiyatrik başvuru nadirdir çünkü ruhsal sıkıntılardan ziyade fiziksel yakınmalar hem kişi hem de çevresi açısından daha kabul edilebilir bir noktada yer almaktadır.
Beden ve zihin ayrılmaz bir bütündür. Ne zaman stresli olsak, psikolojik olarak zorlansak fiziksel bağlamda da zorluk yaşarız, gücümüz azalır. Stresli olduğumuz zamanlar bağışıklığımız düşer, daha kolay hasta olur, çabuk yorulur ve zor uyuruz.
Kişinin kendini iyi hissetmesi fizyolojik (bedensel) ve psikolojik bütünlükle, birlikte gerçekleşir. Bedensel olarak hasta olan kişi psikolojik olarak da iyi olamayacağı gibi, psikolojik olarak önemli problemler yaşayan kişinin bedensel olarak da kendini iyi hissetmemesi, bedeninin belli bölümlerinde ağrı hissinin olması oldukça doğaldır. Gerçek sağlık, kişinin psikolojik ve bedensel olarak denge ve uyum içinde olmasıyla kazanılır. Salıncağın bir ucunda dengesizlik söz konusu olduğunda beden tepki verir.
Tedavi süreci nasıl gerçekleşir?
Somatik yakınmaların en önemli nedenlerinden biri bedendeki stres yüküne neden olan erken dönem travmatik yaşantılardır. Somatizasyon belirtileri ile gelen danışanlarla yapılan psikolojik değerlendirmelerde çoğu zaman çocukluk dönemi ya da daha geç dönem travmatik yaşantı olduğunu tespit edilmiştir. Somatizasyon tedavisinde bireyin yüzeye çıkaramadığı içsel kaygıları görmesi, anlaması ve baş etmeyi öğrenmesi, somatize etmesini gereksiz kıldığından dolayı, hissedilen bedensel acıların ve rahatsızlıkların sonlanmasını sağlayacaktır. Bazı uzmanlara göre bu yüzleşme süreci, sigarayı bırakmak, uyku düzenine dikkat etmek ve spor yapmak gibi pozitif hayat değişiklikleri ile de desteklenebilir (Sadock & Sadock, 2015). Son olarak, somatizasyon yaşayan insanların duygularını ve düşüncelerini ifade etme sürecinde yaşadığı genel sıkıntılardan dolayı terapi sürecinin yavaş ilerleyebilmekte ve fiziksel semptomlar tarafından bölünebilme ihtimalini düşünmek ve tedaviyi bunun farkındalığı ile oluşturmaktır.
Referanslar
Sadock, B. J., Sadock, V. A., & Ruiz, P. (2015). Kaplan & Sadock’s synopsis of psychiatry: Behavioral sciences/clinical psychiatry (Eleventh edition.). Philadelphia: Wolters Kluwer.